CAS (Cognitive Assessment System) 5-17 yaş arası çocukların bilişsel işlemlerini değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş olan bir araçtır. PASS Teorisi’ne dayanılarak geliştirilmiş olan CAS; Planlama, Dikkat, Eşzamanlı ve Ardıl Bilişsel İşlemler olmak üzere toplam dört bilişsel işlem alanını 12 alt test ile ölçmektedir.
CAS’ in Uygulama ve Kullanım Alanları
CAS, 5-17 yaş okul çağı çocuklarının bilişsel işlemlerdeki yeterliliğini ve düzeyini belirlemek, öğrenmede güçlü ve zayıf olunan bilişsel işlem alanlarının tespit etmek, eğitim ve sağaltım programlarının değerlendirmek ve aşağıdaki durumların değerlendirilmesi amacı ile kullanılmaktadır.
Zeka Bölümü
Akademik Sorunlar
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocukların Değerlendirilmesi
Öğrenme Güçlüğü Olanların Değerlendirilmesi
Travmatik Beyin Hasarı Olanların Değerlendirilmesi
Ciddi Duygusal Bozuklukları Olanların Değerlendirilmesi
Üstün Zekalı Çocukların Değerlendirilmesi
Zihinsel Engelli Olanların Değerlendirilmesi
Planlama Problemleri Olanların Belirlenmesi
Başarının Önceden Kestirilmesi
PASS Bilişsel Müdahale Eğitim Programı
PASS Bilişsel Müdahale Programı, CAS Ölçeği gibi PASS teorisine dayanmaktadır. Bu teori, insanın bilişsel fonksiyonlarını, bilginin zeminini oluşturan işlemler olarak kabul edilen Planlama, Dikkat, Eşzamanlı ve Ardıl bilişsel işlemlere dayandırmaktadır. Bu teoriye göre, insanın bilişsel yapısı bu 4 parçadan oluşmaktadır. PASS Bilişsel Müdahale Programı, okul çağı çocuklarında bu parçaların geliştirilmesi ve birbiriyle uyum içinde çalışmasını amaçlayarak öğrencilerin akademik beceri alanlarının da gelişimine katkı sağlamaktadır.
Planlama, bireyin problemlerin çözümünü belirlediği, seçtiği, uyguladığı ve değerlendirdiği zihinsel bir süreçtir. Bu alanla ilgili yapılan müdahale programı, çocuğun, strateji oluşturabilmesi, dürtü kontrolünü sağlaması, işlem hızını arttırması gibi becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlikleri içerir.
Eşzamanlılık
Eş zamanlı bilişsel işlem, bireyin ayrı uyaranları tek bir bütün veya grup şeklinde bir araya getirdiği ya da birleştirdiği zihinsel bir süreçtir. Bu alanla ilgili yapılan müdahale programı, çocuğun, görsel hafıza, görsel içerikli uyaranlar arası ilişkileri yorumlama, uzamsal işlem yapma, yönerge alma ve takibi gibi becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlikleri içerir.
Dikkat
Dikkat, bireyin belirli bir zaman diliminde, birçok uyarıcı arasından belirli bir uyarıcıya odaklanmasını sağlayan zihinsel bir süreçtir. Bu alanla ilgili yapılan müdahale programı, çocuğun, seçici olarak dikkatini bir uyarana yönlendirirken, diğer uyaranlara direnç oluşturabilmesi, dikkatini sürdürebilmesi gibi becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlikleri içerir.
Ardıllık
Ardıl bilişsel işlem, bireyin uyaranları, zincir benzeri özel bir dizi şeklinde bir araya getirdiği zihinsel bir süreçtir. Bu alanla ilgili yapılan müdahale programı, çocuğun kısa süreli işitsel hafıza, ardıl olarak verilen söz dizilimlerini hatırlama ve ritmik tepkide bulunabilme gibi becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlikleri içerir.
Çocuğa yapılan CAS Ölçeği sonucuna göre kişiye özel müdahale programı oluşturulmakta ve uygulanmaktadır. Böylece, çocuğun gelişimsel ve eğitsel ihtiyaçları karşılanarak, gerçek kapasitesine ulaşması hedeflenmektedir.